اتریوم یا (Ethereum)، نسل دوم ارزهای دیجیتال است. این ارز تازه نفس، با هدف هوشمندسازی فرایندها و ایجاد فضایی برای اجرای برنامه‌های غیر متمرکز و خودکار ایجاد شد. اتریوم در تاریخ ۳۰ جولای ۲۰۱۵ و به سرپرستی جوان ۲۳ ساله روسی، «ویتالیک بوترین» پا به عرصه ارزهای دیجیتال گذاشت.

وب‌سایت رسمی اتریوم آن را اینگونه تعریف می‌کند:

اتریوم یک پلتفرم غیرمتمرکز است که قراردادهای هوشمند را اجرا می‌کند و هیچ‌گونه احتمال از کارافتادگی، سانسور، تقلب یا دخالت افراد شخص ثالث برای برنامه‌هایی که روی اتریوم اجرا می‌شوند، وجود ندارد.

اتریوم چگونه کار می کند؟

اتریوم یک سیستم غیرمتمرکز مبتنی بر بستر بلاک چین است و به طور کامل مستقل است که توسط هیچ شخص یا قدرتی کنترل نمی شود. این سیستم مشکلات سیستم متمرکز را ندارد، زیرا توسط هزاران رایانه داوطلب در سراسر جهان اداره شده و مورد استفاده قرار می گیرد، پس به این معنی است که هرگز آفلاین و خاموش نمی شود. علاوه بر این اطلاعات شخصی کاربران در رایانه های شخصیشان امن خواهد ماند و محتواهایی مانند برنامه های کاربردی، ویدئوها و غیره تحت کنترل سازندگان آنها باقی مانده و لازم نیست از قوانین سرویس های میزبانی مانند یوتیوب پیروی کنند.

نود یا گره

کل نظام اتریوم توسط یک سیستم که اصطلاحا نود یا گره نام دارد پشتیبانی می شود. این نودها یا گره ها در واقع داوطلبان و شرکت کنندگان در شبکه هستند که کل بلاک چین اتریوم را در سیستم خود ذخیره کرده اند و به طور کامل تمام قوانین مورد توافق شبکه را رعایت کرده و به اجرا درمی آورند، درستی و امنیت شبکه را حفظ کرده و در ازی آن پاداش دریافت می کنند.

این قوانین مورد توافق و بسیاری دیگر از جنبه ها و ویژگی های شبکه، توسط قراردادهای هوشمند دیکته شده اند. این قراردادها به منظور انجام خودکار تراکنش ها و سایر اقدامات خاص در داخل شبکه طراحی شده و به این ترتیب نیازی به نگرانی در مورد درستی تراکنش نیست. شرایط برای انجام هر دو طرف تراکنش از قبل برنامه ریزی شده است. با تکمیل این شرایط، تراکنش یا هر فعالیت ویژه دیگری انجام می شود. بسیاری از افراد معتقدند که قراردادهای هوشمند، آینده هستند و در نهایت جایگزین سایر قراردادهای موقت خواهند شد. زیرا اجرای قراردادهای هوشمند امنیت بیشتری را نسبت به قراردادهای سنتی داشته، سبب کاهش هزینه های تراکنش شده و باعث ایجاد اعتماد بین طرفین خواهد شد.

مقایسه بیت کوین و اتریوم

آیا اتریوم شبیه بیت کوین است؟ هم بله هم نه. اتریوم هم مانند بیت کوین می‌تواند به عنوان ارز دیجیتال دسته‌بندی شود، مورد معامله قرار بگیرد و آن را به عنوان روش پرداخت پذیرفت اما اتریوم تفاوت‌های زیادی با بیت کوین دارد.

از آنجاکه اتریوم از نظر میزان ارزش، پس از بیت‌کوین در جایگاه دوم رده‌بندی بازار رمزارزها قرار دارد، بسیاری این دو رمزارز را همواره با یکدیگر مقایسه میکنند. اتریوم همانند بیت‌کوین، یک شبکه غیرمتمرکز عمومی بر بستر بلاکچین است ولی بین این دو تفاوت‌های فنی اساسی وجود دارد.

مهم‌ترین تمایز بین بیت‌کوین و اتریوم

مهم‌ترین تمایز بین بیت‌کوین و اتریوم که باید ذکر شود، کاربرد و توانایی است. بیت‌کوین فقط یک اپلیکیشن خاص از بلاک چین را عرضه می‌کند، یک سیستم مالی دیجیتال نقطه به نقطه که اجازه پرداخت‌های آنلاین با بیت‌کوین را فراهم می‌کند. بلاک چین بیت‌کوین برای ردیابی مالکیت ارز دیجیتال استفاده می‌شود اما بلاک چین اتریوم روی اجرای کد نوشته شده هر اپلیکیشن توزیع شده‌ای تمرکز دارد.

در بلاک چین اتریوم، به جای استخراج بیت‌کوین، استخراج کنندگان برای تولید اتر کار می‌کنند، گونه ای از ارز دیجیتال که شبکه را بالا نگه می‌دارد. اتر به جز یک ارز دیجیتال قابل معامله، توسط توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها استفاده می‌شود تا در شبکه برای پرداخت هزینه تراکنش‌ها و خدمات استفاده شود.

برای درک بیشتر این موضوع، بلاک چین بیت کوین را سیستم عاملی در نظر بگیرید که فقط یک نرم افزار به نام بیت کوین روی آن اجرا می‌شود. در نقطه مقابل، بلاک چین اتریوم را سیستم عاملی در نظر بگیرید که هزاران نرم افزار و سرویس مختلف می‌توانند روی آن فعالیت کنند. با این حساب، درک مفهوم «توکن» برایتان آسان‌تر خواهد شد. در واقع یک توکن‌، ارز برنامه‌‌ای غیرمتمرکز است که خودش بلاک چین خصوصی ندارد و از بلاک چین‌های دیگر مثل اتریوم استفاده می‌کند.

بیت‌کوین اول از همه یک ارز دیجیتال است و ارز دیجیتال بودن تنها یک کاربرد خاص بلاکچین است. ولی به هیچ وجه تنها کاربرد بلاکچین نیست. اگر بخواهیم یک مثال قدیمی مشابه بزنیم، ایمیل یکی از کاربردهای اینترنت بود که البته به معروف شدنش کمک بسیاری کرد، ولی اینترنت کاربردهای دیگر زیادی هم دارد.

بنابراین، بلاک چین بستری است که با قابلیت‌های خاصی که ارائه می‌کند، پتانسیل لازم برای ارائه پاره‌ای خدمات و فناوری‌ها را برای متخصصان فراهم می‌کند. ارزهای دیجیتال از جمله اتریوم یکی از این کارکردها هستند.

در بلاک چین اتریوم، به جای کار برای استخراج بیت کوین، ماینرها برای یک ارز دیجیتال رمزنگاری شده به نام «اتر» که شبکه را تامین می‌کند، کار می‌کنند. اتر یک ارز دیجیتال تجاری و قابل حمل است که برای پرداخت هزینه‌های تراکنش نرم افراز مورد نظر، توسط توسعه دهندگان نرم افزار، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اتر چیست؟

اتر (Ether) نام ارز دیجیتال اصلی شبکه اتریوم است. یکی از کاربردهای اتر استفاده به عنوان دارایی و انجام پرداخت‌های آنلاین می‌باشد اما هدف اصلی از ساخت این ارز ایجاد انگیزه برای فعالیت شبکه بوده است. مثل بنزین که سوخت خودروهاست، اتر هم سوخت شبکه اتریوم است و اگر نباشد هیچ‌انگیزه‌ای برای فعالیت شبکه وجود نخواهد داشت.

هزینه‌های شبکه مثل کارمزد تراکنش‌ها با استفاده از اتر پرداخت می‌شود و ماینرها در ازای ساخت بلاک به عنوان پاداش اتر دریافت می‌کنند. اتر دارای ارزش بوده و در صرافی‌ها خرید و فروش می‌شود.

مزیت‌های اتریوم

از آنجایی که اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز روی شبکه بلاکچین فعالیت دارند، از تمامی ویژگی‌هایش بهره می‌برند:

۱- تغییرناپذیری: یک شخص ثالث نمی‌تواند در دیتا تغییری ایجاد کند.

۲- مصون در برابر فساد و دستکاری: اپلیکیشن‌ها روی شبکه‌ای قرارداده شده‌اند که حول اصول اجماع شکل گرفته، که سانسور را غیرممکن می‌کند.

۳- ایمن: با نبود یک نقطه شکست واحد و امنیتی که با رمزنگاری تضمین شده، اپلیکیشن‌ها به خوبی در برابر حمله هکرها و عملیات خرابکاری محافطت می‌شوند.

۴- بالا بودن همیشگی اپلیکیشن: اپلیکیشن‌ها هیچگاه قطع نمی‌شوند و هیچ وقت نمی‌توانند خاموش شوند.

البته اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز با وجود داشتن یک سری مزیت‌ها، بدون ایراد هم نیستند. از آنجایی که کد قراردادهای هوشمند توسط انسان‌ها نوشته می‌شود، قراردادهای هوشمند حداکثر به خوبی کسانی هستند که آنها را می‌نویسند.

باگ‌های کد یا شرایط پیش‌بینی نشده می‌تواند منجربه بروز اتفاقات پیش‌بینی نشده‌ای شود. اگر یک اشتباه در کد اجرا شود، هیچ راه بهینه‌ای برای جلوگیری از آن وجود ندارد جر اینکه شبکه به یک اجماع برسد و کد را بازنویسی کند. این برخلاف ذات بلاک‌چین است که قرار بود غیر قابل تغییر باشد.

علاوه بر آن هر حرکتی که توسط نهادی مرکزی صورت بگیرد، ماهیت غیرمتمرکز اپلیکیشن را زیر سوال می‌برد.

معایب اتریوم

عامل انسانی : کد قرارداد‌ها توسط برنامه نویسان نوشته می‌شود. به همین دلیل، احتمال اشتباه وجود دارد. اگر قرارداد هوشمند در بلاک چین ثبت شود، دیگر نمی‌توان آن را تغییر داد. مثال خوبی از خطای انسانی پروژه «DAO» است. اشتباه‌های برنامه نویسان در کدنویسی مشکلات زیادی را به وجود آورد؛ به طوری که برخی هکرها از اشتباه‌های برنامه نویسی سو استفاده کردند و ۶۰ میلیون دلار را به سرقت بردند.

وضعیت قانونی : در حال حاضر، قراردادهای هوشمند توسط همه دولت‌ها مورد قبول نیستند. بنابراین اگر نهادهای دولتی تصمیم به ایجاد یک چارچوب قانونی برای قراردادهای هوشمند داشته باشند، مسائل جدیدی به وجود خواهد آمد.

هزینه‌های پیاده سازی : قراردادهای هوشمند بدون برنامه نویسی قابل اجرا نیستند. باید یک یا چند برنامه نویس ماهر داشته باشید تا قراردادهای هوشمند به خوبی تنظیم شوند. البته چند ماه پیش سرویس‌هایی برای ایجاد قرارداد‌های هوشمند توسط کاربران عادی ایجاد شده است. به این ترتیب کاربران خواهند توانست با چند کلیک بعضی از قراردادهای هوشمندشان را تنظیم کنند. البته این سرویس‌ها هنوز به صورت آزمایشی فعالیت می‌کنند.

به عنوان مثال دائو نام یک سازمان غیرمتمرکز است که در 30 آوریل 2016 راه اندازی شد و مورد حمله قرار گرفت. در این حمله در حدود 3.6میلیون توکن اتر به سرقت رفت. مهاجم از یک اشکال تماس بازگشتی در کد استفاده کرده بود. نتیجه حمله نه تنها از دست رفتن بخش بزرگی از سرمایه و بودجه دائو بود، بلکه اساسا باعث شد اعتماد کاربران به کل شبکه اتریوم تضعیف شود و قیمت اتریوم در آن زمان از 20 دلار به 13 دلار کاهش یابد.

ماشین مجازی اتریوم چیست؟

ماشین مجازی اتریوم یا (EVM) یک نرم افزار کاملا تورینگ است و روی شبکه اتریوم اجرا می‌شود. این سیستم صرف نظر از زبان برنامه نویسی به هر میزان که کاربر بخواهد زمان و حافظه در اختیارش قرار می‌دهد. ماشین مجازی اتریوم روند ایجاد برنامه‌های بلاک چینی را بسیار آسان‌تر و کارآمد‌تر از همیشه می‌کند. به جای اینکه برای هر برنامه یک بلاک چین ایجاد کنید می‌توانید از بلاک چین اتریوم برای هزاران برنامه بهره بگیرید.

چطور می توان اتریوم بدست آورد؟

دو روش عمده برای داشتن اتریوم وجود دارد: خرید و استخراج اتریوم.

رایج ترین و شاید راحت ترین راه برای داشتن اتریوم، خرید آن از طریق صرافی ها است. برای انجام آن کافی است صرافی را پیدا کنید که از اتریوم پشتیبانی می کند و در کشور شما فعال است. در این صرافی یک حساب کاربری ایجاد کرده و سپس می توانید با استفاده از هر یک از حساب های بانکی یا حتی کارت بانکی خود اقدام به خرید اتریوم نمایید. سپس باید این اتریوم ها را در داخل یک کیف پول ذخیره کنید. این کیف پول می تواند در داخل خود صرافی، مرورگر بومی اتریوم Mist یا هر کدام از سرویس های تخصصی اتریوم باشند که این خدمات را ارائه می دهند.

پس از آن می توانید از اتر در مبادلات همتا به همتا شامل تبدیل آن به هر یک از ارزهای موجود از جمله بیت کوین و دیگر ارزهای رمزنگاری، استفاده کنید. این کار را می توان از طریق کیف پول های آنلاین یا شخصی انجام داد. مبادلات همتا به همتا بیشتر برای کاربران بیت کوین در دسترس است. با این حال به علت عرضه نامحدود توکن اتر، این ارز در اغلب صرافی ها پشتیبانی می شود.

راه دیگر بدست آوردن اتریوم استخراج آن است. استخراج اتریوم با استفاده از اثبات کار صورت می گیرد. به این ترتیب که استخراج کنندگان از قدرت محاسباتی سیستم خود برای حل یک معمای ریاضی پیچیده استفاده می کنند تا بتوانند یک بلاک را در شبکه بررسی و تایید کنند. استخراج کننده ای که موفق به حل این معمای ریاضی شود، یک پاداش برای هر بلاک دریافت می کند.

استخراج اتریوم

به زبان ساده، استخراج در حوزه ارزهای دیجیتال،‌ فرایندی است که طی آن یک نوع مسائل ریاضی توسط کامپیوترها پردازش و در نهایت حل می شود. ماینرها افرادی هستند که وقت و انرژی سخت افزاری خود را صرف حل این مشکلات ریاضی می کنند. آن ها تراکنش های شبکه را برای ثبت در بلاکچین در بلاک هایی بررسی و جمع آوری می کنند.

همچون استخراج بیت کوین، با استفاده از سیستم های ماینینگ و قدرتمند میتوان اقدام به استخراج اتریوم نیز نمود. برای این منظور کافی است ابتدا یک سیستم قدرتمند برای استخراج و یا یک دستگاه ماینر تهیه کرده و پس از نصب نرم افزار استخراج و انجام مراحل آن، اقدام به استخراج نمود.

روند قیمتی اتریوم

روند افزایش قیمت اتریوم به مراتب از بیتکوین کندتر بوده است و در ۱۸ ماه نخست آغاز به فعالیتش حتی روی ۱۰ دلار ثابت مانده بود. اوایل سال ۲۰۱۷ میلادی اما به تدریج ارزش این ارز دیجیتالی بالا رفت. افزایش قیمت اتریوم اما تا حدود بسیار زیادی مرهون رشد یکباره ارزش بیت کوین بود که علاقه و توجه کاربران به ارزش های آنلاین را بالا برده بود.

اتریوم یک ارز کاربردی است. بدیهی ست که هر چقدر کاربرد و پذیرش آن بیشتر شود، قیمت آن هم افزایش خواهد یافت. این رمزارز در ماه های اخیر حمایت گسترده شرکت های بزرگ دنیا را نیز دریافت کرده است. از اتریوم میتوان برای هوشمندسازی فرایندها نهایت استفاده را برد. هر میزان که قراردادهای هوشمند اتریوم بیشتر مورد پذیرش نهادها قرار بگیرند، محبوبیت و کاربرد بیشتر و در نتیجه قیمت هم افزایش خواهد یافت.

اما همانطورکه اشاره کردیم اتریوم در برهه یا برهه هایی نیز با افت ارزش روبرو بود که این مساله نیز تا حدود زیادی به خاطر نگرانی های امنیتی و تغییرات کلی بازار از جمله فروش عمده اتریوم توسط سرمایه گذاران بزرگ یا انتشار خبرهای مختلف در رابطه با آن بوده است حتی قیمت اتریوم بالغ بر ۲۰% در یک روز افت پیدا کرد که این مساله نیز به خاطر کم شدن اطمینان به آن و همچنین انتشار شایعات بی پایه و اساس در مورد مرگ بوترین بود.

اتریوم نیز همانند بیت کوین تلاش میکند با کم کردن میزان پاداش استخراج ماینرها، قیمت خود را در سطح بالایی نگه دارد. بیت کوین برای این منظور با انجام فرآیند هاوینگ، میزان پاداش استخراج را هر ۴ سال به نصف کاهش میدهد. اما اتریوم راه دیگری را در پیش گرفته است و هر ساله با توافق توسعه دهندگان شبکه این رمزارز و با انجام بروزرسانی های شبکه اتریوم، میزان پاداش استخراج بصورت توافقی کاهش میابد.

درحال حاضر پاداش استخراج هر بلاک اتریوم مطابق تصویر فوق برابر ۲ اتر در نظر گرفته شده است.

این روزها اتریوم یکی از ارزهای مرجع در ترید رمزارزها است. این ارز در مارکت های بزرگ خرید و فروش می‌شود.

کیف پول‌های اتریوم

برای ذخیره اتریوم نیاز به کیف پول یا Wallet دارید. هر کیف پول اتریوم شامل یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی است. شما می توانید این کیف پول ها را روی کامپیوتر یا موبایل خود داشته باشید.

کلید عمومی مانند شماره حساب شماست و می توانید مثلاً برای دریافت اتریوم آن را در اختیار دوستتان قراردهید. کلید خصوصی یا همان Private Key به معنای رمزعبور کیف پول شماست و نباید به هیچ وجه آن را در اختیار کسی قراردهید. با استفاده از کلید خصوصی کیف پول می توانید مبالغ داخل کیف پول را براحتی در کیف پول های دیگر منتقل کنید. برخی از کیف پول های نگهداری اتریوم عبارتند از:

• کیف پول تحت وب: CoinPayments و Myetherwallet
• کیف پول موبایل: جکس و Coinbase برای سیستم عامل‌های اندروید و iOS و همچنین Ethereum Wallet فقط مخصوص iOS
• کیف پول سخت افزاری: Ledger Nano S و Trezor

از آنجایی که کیف پول‌های سخت افزاری فقط برای این طراحی شده‌اند که یک کیف پول باشند و نه هیچ چیز دیگر، از ایمنی بالایی برخوردارند؛ چراکه هیچ نرم‌افزاری روی آن نصب نمی‌شود، بنابراین در برابر آسیب‌ها و دزدی‌های آنلاین بسیار امن هستند.